De ontbonden gemeenschap: allebei de helft?

De ontbonden gemeenschap: allebei de helft?
In de praktijk krijgen wij veel vragen over de gemeenschap van goederen. Zeker nu per 1 januari 2018 regeling over de gemeenschap van goederen is  gewijzigd. In dit blog wordt aandacht besteed aan de situatie zoals die was voor 1 januari 2018 en voor heel veel mensen nog heel lang geldt.

De wet wijzigde de gevolgen voor bestaande huwelijken niet, en de meeste mensen zijn getrouwd voor 1 januari 2018.

Ontbonden gemeenschap
Als een huwelijk wordt ontbonden geldt dat ieder van de echtgenoten in principe gerechtigd is tot de helft van de huwelijksgemeenschap. Om te bepalen wat de helft is moet eerst worden bepaald wat tot de huwelijksgemeenschap behoort. Voorhuwelijks vermogen en erfenissen en schenkingen vallen niet langer in de gemeenschap van goederen, als het huwelijk is gesloten zonder huwelijkse voorwaarden na 1 januari 2018.

Ook voor 1 januari 2018 waren er al uitzonderingen op de gemeenschap van goederen. Hierna worden 4 uitzonderingen genoemd.

Uitzondering 1: huwelijkse voorwaarden
Zoals hiervoor al gemeld: ieder van de echtgenoten is in principe voor de helft gerechtigd tot de gemeenschap. De eerste uitzondering zijn huwelijkse voorwaarden. In huwelijkse voorwaarden kun je afwijken van de wettelijke regeling. Je zou kunnen bepalen dat een echtgenoot gerechtigd is voor een/vierde gedeelte en de ander voor het restant. In de praktijk komt het niet vaak voor. Wel komt vaak voor dat partijen een afwijkende regeling maken. Meestal gebeurt dit voor het huwelijk, maar het kan ook tijdens de rit.

Uitzondering 2: echtscheidingsconvenant
Rondom echtscheiding is er regelmatig behoefte om een andere verdeling te maken dan voornoemde 50/50 regeling. In principe is dit mogelijk, er zijn geen wettelijke regels die dat verbieden. Het kan wel zo zijn dat door de ongelijke verdeling een schenking ontstaat. Een schenking kan belast zijn op grond van de successiewet, waarin de schenkbelasting is geregeld. In de successiewet staat namelijk dat als je een ander bevoordeelt er schenkbelasting verschuldigd kan zijn. Het is belangrijk om je hierover goed te laten voorlichten.

Uitzondering 3: redelijkheid en billijkheid
Redelijkheid en billijkheid zijn belangrijk in het recht. In sommige gevallen is het zo onredelijk dat een huwelijksgemeenschap bij helft wordt verdeeld dat de rechter bepaalt dat het niet hoeft. Je kunt hierbij denken aan het geval iemand zijn echtgenote heeft vermoord. Dan is het niet redelijk dat de huwelijksgemeenschap bij helfte wordt verdeeld.

Uitzondering 4: Uitsluitingsclausule
Erfenissen en schenkingen gemaakt met een uitsluitingsclausule of privéclausuele vallen niet in de gemeenschap van goederen en hoeven niet verdeeld te worden bij echtscheiding.